آنفلوآنزا یا گریپ (Grippe) شایعترین بیماری ویروسی فصل سرما است که دستگاه‌ تنفسی ‌را درگیـر می کند و به شدت مسری است، مدت‌ زمان‌ آغاز نشانه های آنفلوآنزا از زمان‌ وارد شدن‌ ویروس‌ به‌ بدن‌ 24 تا 48 ساعت‌ است.

علت آنفلوانزا چیست؟

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، عامل آنفلوآنزا ویروسی است و شامل انواع مختلف ویروس های آنفلوآنزای نوع A،B و C بوده که در اثر تماس مستقیم یا غیرمستقیم مانند استفاده از وسیله های شخصی آلوده، گسترش می یابند.

روش انتشار ویروس آنفلوآنزا:

ویروس های آنفلوانزا موجود در قطرات تنفسی از راه سرفه و عطسه منتشر می شوند و در بیشتر موارد این انتشار از فردی به فرد دیگر و اغلب از راه تماس دست با آنچه که به ویروس آنفلوانزا آلوده شده و سپس تماس دست آلوده با دهان و بینی فرد منتقل می شود.

نشانه های شایع بیماری آنفلوانزا :

• بالا بودن درجه حرارت بدن (زمانی که بیش از دو روز درجه حرارت بدن، بیشتر از 37/8 درجه سانتی گراد باشد)

• ابتلا به درد ناگهانی یا ترشح از یک یا دو گوش به مدت بیش از چند روز

• آبریزش و گرفتگی بینی بیش از 10 روز

• سرفه همراه با خلط غلیظ و بدبوی زرد و سبز رنگ

• گلودرد بیش از 48 ساعت به هنگام بلع غذا

• حساسیت های پوستی یا جلدی غیر قابل توجیه

• سفتی گردن همراه با سردرد مداوم

• درد در ناحیه سینوزیت ها، تب و ترشحات زرد یا سبز رنگ بینی که بیش از 48 ساعت طول بکشد

• تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه (که ممکن است با خلط همراه باشد)

• گلودرد، خشونت صدا، استفراغ. گلودرد خارش دار و بدن کوفتگی از دیگر علایم شایع بیماری هستند

تفاوت آنفلوانزا و سرماخوردگی:

سرماخوردگی و آنفلوانزا نشانه های مشابهی دارند، با این تفاوت که سرماخوردگی اغلب خفیف تر است و ممکن است بدون تب و یا با تب پایین باشد، اما آنفلوانزا به طور ناگهانی آغاز می‌ شود و با تب بالا همراه است. همچنین مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا آنفلوانزا بهبود یابد، اما این مدت در سرماخوردگی کوتاهتر است.

افرادی که در معرض بیماری آنفلوآنزا هستند :

آنفلوآنزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی (نوزادی) دیده می شود.

کودکان و افراد مسن به علت سیستم دفاعی ضعیف، بیماران قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری امکان مبتلا شدن به آنفلوآنزا را بیشتر دارند.

به طور کلی به دلیل واگیردار بودن این بیماری ویروسی، انتقال آن در مکان ‌های عمومی بسیار بالا است.

آنفلوانزا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان و متخصصان بهداشت به طور معمول آنفلوانزا را از روی نشانه‌های آن تشخیص می‌دهند، اما در اغلب موارد نیز، تشخیص اولیه بر اساس گزارش مراکز بهداشتی و آزمایشگاه های مرجع تایید کننده آنفلوانزا که شیوع بیماری را در منطقه تایید می کنند، بیماری مورد تایید و درمان قرار می گیرد.

پس از تایید شیوع بیماری در یک منطقه به طور معمول به آزمون ‌های مرسوم در افرادی که نشانه ‌های شاخص آنفلوانزا را دارند، نیازی نیست.

درمان آنفلوانزا:

بهبود خود به‌ خودی‌ آنفلوانزا در عرض‌7 تا 10 روز در صورتی‌ که‌ هیچ‌ عارضه ‌ای‌ رخ‌ ندهد، ایجاد می شود؛ اگر عارضه ‌ای‌ رخ‌ دهد، اغلب درمان‌ با آنتی‌بیوتیک‌ ضروری‌ است‌ و بهبود ممکن‌ است‌ 3 تا 6 هفته‌ به‌ درازا انجامد.

مصرف دارو باید با صلاحدید و تجویز پزشک انجام شود.

اقداماتی موثر برای کاهش نشانه ها و بهبود بیماری آنفلوانزا

* استراحت در منزل به ویژه در هنگام تب، بهترین‌ درمان‌ برای‌ آنفلوانزا است‌، زیرا استراحت‌ کمک‌ می‌کند تا بدن‌ با ویروس‌ به‌ خوبی‌ مبارزه‌ کند.

* استفاده از مایعات فراوان مانند آب، آب میوه و سوپ رقیق، غرغره آب یا آب نمک ولرم چند بار در روز سبب می‌شود سوزش گلو بهبود یابد.

* خودداری از مصرف دخانیات و استفاده از قطره‌ های بینی دارای آب و نمک، برای‌ تخفیف‌ گرفتگی‌ بینی بسیار موثر است.

* برای‌ افزایش‌ رطوبت‌ هوا از دستگاه‌ بخور استفاده کنیم، زیرا رطوبت‌ کمک‌ می‌کند تا ترشحات‌ ریه،‌ رقیق‌ و بنابراین‌ راحت ‌تر تخلیه‌ شوند که باید برای رعایت بهداشت، دستگاه‌ را روزانه‌ تمیز کرد.

* برای‌ جلوگیری‌ از سرایت‌ بیماری‌ آنفلوانزا به‌ دیگران از روبوسی کردن و دست دادن خودداری کرده و دستان‌ را به ویژه پس‌ از فین‌ کردن‌ یا پیش‌ از دست‌ زدن‌ به‌ غذا یا مواد غذایی، به طور مرتب بشوییم.

* روی‌ عضلاتی‌ که‌ دچار درد هستند، کمپرس آب‌ گرم‌ یا صفحه‌ گرم‌ کننده‌ بگذاریم.

اقدامات دارویی برای درمان آنفلوانزا :

آنتی ‌بیوتیک ها، ویروس ها را از بین نمی ‌برند، اما بعضی از داروها، تنها به برطرف شدن نشانه های آنفلوانزا و سرماخوردگی کمک می‌کنند.

البته بهتر است پیش از استفاده از هرگونه دارو با پزشک مشورت کنیم.

از مصرف خودسرانه آسپرین خودداری کنیم، به ویژه کودکان نباید آسپرین بخورند.

مصرف‌ آسپرین‌ به ویژه در کودکان به‌ هنگام‌ بروز یک‌ بیماری‌ ویروسی‌ ممکن است، سبب به‌ وجود آمدن‌ «نشانگان‌ ری» یا همان التهاب‌ مغز شده و یا اینکه عوارضی چون حساسیت های پوستی و مشکلات گوارشی را به همراه آورد.

از داروهای ضدسرفه مانند مثل «دکسترومتورفان» در صورتی که سرفه دارای ترشحات چرکی است، استفاده نکنیم.

می توان در این دوره از بیماری طبق نظر پزشک از «اکسپکتورانت»ها که همان داروهای خلط ‌آور است و موجب رقیق تر شدن ترشحات گلو می‌شوند و هنگام سرفه این ترشحات راحت تر خارج شوند، استفاده کنیم.

به‌ هنگام‌ بروز بیماری آنفلوانزا، اغلب اشتها کم‌ می‌شود؛ شاید در ابتدا فقط‌ اشتها به‌ مایعات‌ داشته‌ باشیم، سپس‌ پس‌ از مدتی‌ به‌ وعده ‌های‌ غذایی‌ کوچک‌ دارای‌ مواد نشاسته ‌ای‌ بدون‌ ادویه مانند نان‌ سوخاری‌، برنج‌، پوره‌، غلات‌ پخته‌ شده‌ و سیب ‌زمینی‌ پخته‌، اشتها پیدا کنیم.

روزانه‌ دست کم 8 لیوان‌ آب‌ بنوشیم، به ویژه زمانی که تب‌ بالا باشد.

نوشیدن‌ مایعات‌ بیشتر مثل‌ آبمیوه‌، چای‌ و نوشیدنی‌ های‌ غیرگازدار نیز، به‌ رقیق‌ شدن‌ ترشحات‌ و بهبود شرایط بیمار کمک‌ می‌ کنند.

استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین C، در کاهش طول مدت بیماری موثر است.

از مصرف غذاهای چرب، سرخ کرده و ادویه ‌دار در دوران بیماری بپرهیزیم.

واکسن آنفلوآنزا در چه افردی توصیه می شود؟

1- افرادبالای 65 سال و تمام کودکان بین 6 تا 24 ماه

2- کودکان و بزرگسالان بین 2 تا 64 سال در صورتی که دچار مشکلات پزشکی مزمن مانند دیابت، نارسایی کلیوی، اختلال تولید گلبول قرمز، ایدز و بیمار مصرف کننده داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی باشند.

3- کودکان و بزرگسالانی که دچار آسم باشند.

4- کودکانی که تحت درمان مزمن با آسپرین هستند.

5- بانوانی که در طول فصل شیوع آنفلوآنزا باردار می شوند.

6- افراد بی‌ خانمان‌، افرادی که تماس خانگی با بچه‌ های کوچکتر از 6 ماه دارند.

7- پزشکان، پرستاران و کارکنان بهداشتی که در بیمارستان و یا آسایشگاه‌ ها مشغول به کار هستند.

چه کسانی نباید واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند :

1- افرادی که حساسیت شدید به تخم مرغ دارند.

2- افرادی که در گذشته واکنش شدیدی به واکسن آنفلوانزا نشان داده اند.

3- کسانی که در گذشته سابقه بروز «سندرم گیلن باره» را پس از 6 هفته از دریافت واکسن آنفلوانزا داشته اند.

4- کودکان زیر 6 ماه

5- بیماران تب دار (این افراد پس از فروکش کردن بیماری، می توانند واکسن آنفلوانزا را دریافت کنند.)

اگر نشانه های زیر پیدا شد، حتما نزد پزشک برویم:

1- استفراغ خونی

2- مقدار زیادی خون در مدفوع

3- بیهوش شدن ناگهانی

4- گیجی

5- درد شکمی شدید

6- کودکی که به سختی می خوابد و بیدار می شود

7- تب بالای 38 درجه سانتی گراد

8- از دست دادن آب بدن

9- تهوع بیش از 2 روز متوالی

چگونه از آنفلوانزا جلوگیری کنیم:

جلوگیری از بیماری آنفلوانزا بسیار مشکل است، اما بهترین روش های پیشگیری شستن دست ها، داشتن وسایل شخصی از جمله لیوان و بشقاب، قاشق و چنگال خصوصی است.

1- در مدت بیماری فاصله خود را با اطرافیان حفظ کنیم.

2- تا آنجا که امکان دارد در زمان بیماری در منزل اقامت داشته باشیم.

3- در زمان عطسه و سرفه، جلوی دهان و بینی خود را با یک دستمال بگیریم.

4- در طول مدت بیماری، به طور مرتب دست های خود را بشوییم.

5- ورزش برای سلامتی بسیار خوب است؛ با ورزش کردن نه تنها قدرت بدنی را افزایش می دهیم، بلکه موجب تقویت سیستم دفاعی بدن نیز می شویم.

6- مصرف ویتامین C و مولتی ویتامین ها، که استفاده از ویتامین C به ما در مقابله با آنفلوانزا کمک می کند. پس تا می ‌توانیم از منابع طبیعی دارای ویتامین‌ ها مانند میوه ها و سبزی هایی که دارای ویتامین C هستند، استفاده کنیم.

7- مصرف آب که باید روزانه دست کم 8 لیوان آب بخوریم.

8- از استرس و فشارهای روحی دوری کنیم، زیرا داشتن استرس سلامت ما را تهدید می کند.

9- اگر خواب کافی و ورزش را روزانه انجام دهیم، استرسمان را نیز کاهش داده ایم.

به طور کلی توصیه می شود که برای جلوگیری از بیماری و کنترل عفونت های واگیر و شایع در جامعه، اطلاعات جامعی از نوع بیماری های شایع منطقه زندگی خود و روش های پیشگیری از آنها را داشته باشیم تا بتوانیم، علاوه بر جلوگیری از بیماری خود و خانواده، از عوارض مرتبط با بیماری های خطرناک به دور باشیم.

هشدار: از خود درمانی به ویژه با داروهای آنتی بیوتیک و داروهای کورتون به صورت خودسرانه پرهیز کرده و داروهای پیشنهادی را تنها با نظر پزشک متخصص مصرف کنیم.

در این میان توصیه می شود که اطلاعات مرتبط با بیماری و روش های پیشگیری و درمان را تنها از مراجع رسمی و افراد آگاه کسب کرده تا از بروز استرس های غیرضروری و موارد اشتباه مرتبط با درمان و پیشگیری بیماری مصون بمانیم./103

دکتر «امیر امامی»، رییس کمیته کنترل عفونت دانشگاه علوم پزشکی شیراز

پایان خبر