تاب آوری ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه است.

تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف پذیر به فشارهای زندگی روزانه است.

 

تاب آوری، استرس را محدود نمی کند، مشکلات زندگی را پاک نمی کند، بلکه به افراد قدرت می دهد تا با مشکلات پیش رو مقابله ای سالم داشته باشند، بر سختی ها فائق آیند و با جریان زندگی حرکت کنند.

برخی افراد به طور طبیعی دارای این ویژگی هستند، اما خبر خوب این است که همه افراد قادرند تاب آوری را بیاموزند و آن را ارتقا دهند.

تاب آوری توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط استرس زا و چالش برانگیز است که هر انسانی در زندگی باید آن را کسب کند.

نتیجه اینکه تاب آوری در هر سن و در هر سطحی از راه تمرین، آموزش، یادگیری و تجربه حاصل می شود؛ پس اگر فکر می کنید، تاب آوری کمی دارید، می توانید آن را تقویت کرده و مهارت های خود را برای تاب آور شدن، پرورش دهید.

ویژگی افراد تاب آور :

· احساس ارزشمندی :افراد تاب آور، خود را به عنوان فردی ارزشمند می پذیرند و برای خود احترام قایلند. این افراد بی قید و شرط خود را دوست دارند و سعی می کنند، نقاط مثبت خود را پرورش داده، نقاط ضعف خود را کتمان نکنند و سعی می کنند که این نارسایی ها را با واقع بینی بر طرف کرده و در غیر این صورت با این ویژگی ها کنار می آیند.

· مهارت در حل مساله :افراد تاب آور، توانایی ویژه ای در تجزیه و تحلیل واقع بینانه مشکلات شخصی و پیدا کردن راه حل های فوری و راهبردهای دراز مدت برای حل و فصل مشکلاتی که به آسانی و سریع حل نمی شوند را دارا هستند.

· کفایت اجتماعی :این دسته از افراد، مهارت های ارتباط با دیگران را خیلی خوب آموخته اند. آنها می توانند در شرایط سخت شوخ طبعی خودشان را حفظ کنند، می توانند با دیگران صمیمی شوند و در مواقع بحرانی از حمایت اجتماعی دیگران بهره ببرند؛ افراد تاب آور شبکه حمایتی و عاطفی محکمی دارند. چنین ارتباطاتی به آنها کمک می کند درباره نگرانی ها و چالش های خود با کسی صحبت کنند؛ از مشورت، همدلی و همراهی آنها بهره مند شوند، راه حل های جدید را کشف کنند و در مجموع از لحاظ روانی احساس قدرت و آرامش کنند.

· خوش بینی :اعتقاد راسخ به اینکه آینده می تواند بهتر باشد، احساس امید و هدفمندی و باور به اینکه می توانند زندگی و آینده خود را کنترل کنند و موانع احتمالی نمی تواند آنها را متوقف سازد.

· همدلی :تاب آورها دارای توانایی برقراری رابطه توام با احترام متقابل با دیگران هستند که موجب به هم پیوستگی اجتماعی یعنی احساس تعلق به افراد، گروه ها و نهادهای اجتماعی می شود.

· دارای منبع کنترل درونی هستند: افراد تاب آور، خود را مسوول شرایط خویش می دانند و برای هر مشکل، شکست و مساله، منابع بیرونی را سرزنش نمی کنند. آنها سهم خود را در امور زندگی، همراه با مسوولیت، پذیرفته اند.

راهکارهای تاب آور شدن افراد

داشتن هدف در زندگی: افرادی که در زندگی هدف مشخصی ندارند و معنای مهمی برای زندگی خود نیافته اند، با هر سختی و مشکلی، از هم می پاشند و انگیزه خود را از دست می دهند.

تقویت روابط میان فردی: داشتن روابط عاطفی و اجتماعی محکم عامل بسیار مهمی در سلامت روان انسان به شمار می رود و هنگام بروز بحران های زندگی، پشتوانه بسیار مفیدی محسوب می شوند.

انعطاف پذیری: زندگی یعنی تغییر. افرادی که به تغییرات زندگی منعطف نیستند، همواره در بیم و هراس باقی می مانند و توانایی مواجه شدن با آن را از دست می دهند.

مراقبت از تغذیه و سلامتی: برای آنکه بهتر بیندیشید، مراقب جسم خودتان باشید؛ تغذیه سالم، ورزش و سبک زندگی سالم را سرلوحه خود قرار دهید.

یادگیری مهارت های سالم برای مقابله با مشکلات: اگر مقابله های مساله مدار و هیجان مدار سالم را بیاموزند، به هنگام مواجهه با مشکلات زندگی، مخزن غنی و پرمحتوایی از راهکارهای مفید دارند که بر حسب اوضاع می توانند از آنها استفاده کنند.

خوشبین بودن: نگاه واقع بینانه توأم با مثبت اندیشی سبب می شود، درک مناسبی از مساله داشته باشند و به شیوه ای متناسب عمل کنند.

ایجاد دلبستگی های مثبت: مشارکت در یک یا چند فعالیت سرگرم کننده سالم، عضویت در گروه های مذهبی، حضور در باشگاه ورزشی، کلاس های هنری و انجمن های علمی و مانند آن موجب می شود، به هنگام وجود مشکل آرامش خود را بازیابند.
تقویت معنویت: افرادی که ایمان قوی دارند و در مشکلات و سختی ها، ضمن تلاش و تعقل به خداوند توکل می کنند، آرامش و امنیت وصف ناپذیری را تجربه می کنند./ا.کشاورزی

«سیمین تاج دهقانی» کارشناس سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز

پایان خ