گردآورنده : دکتر الهام حق جو متخصص طب ایرانی

درمان های طب مکمل، می توانند در کنترل سرطان سودمند واقع شوند، لذا تقاضاهای زیادی در جهت کاربردی نمودن، مفاهیم و رویکردهای طب مکمل در پیشگیری از سرطان وجود دارد.

سرطان یک بیماری است که توسط رشد غیر قابل کنترل و گسترش سلولهای غیر طبیعی، شناخته می شود. سلولهای سرطانی، کنترل خود را بر چرخه سلولی از دست داده و به طور مداوم و بدون توجه به پیام های سلولی و فاکتورهای رشد، به تکثیر خود ادامه می دهند. اگر این گسترش بصورت کنترل نشده ای ادامه یابد، منجر به مرگ میزبان خواهد شد.

عوامل مختلفی اعم از عوامل محیطی( سیگار کشیدن، ارگانیسم های عفونی، مواد شیمیایی، تشعشعات و ...) و عوامل درونی(جهش های ژنتیکی، هورمون ها، تغییرات سیستم ایمنی و ...) در ایجاد این بیماری دخیل می باشند. این عوامل ممکن است همراه با یکدیگر به طور همزمان و یا بصورت پی درپی، در آغاز و یا تحریک ایجاد سرطان نقش ایفا نمایند.

صرفنظر از عامل شروع کننده، گسترش بیماری از تغییری ژنتیکی در سلول یک بافت آغاز خواهد شد(موتاسیون). موتاسیون باعث رشد سلولها با سرعت بسیار بالا شده و نهایتا گروهی از سلولهای تکثیر شونده با ظاهری معمول تشکیل خواهد شد(هایپرپلازی) برخی از سلولهای هایپرستیک ندرتا دوباره دچار موتاسیون شده و نسل جدیدی از سلولها با ظاهری غیر طبیعی تولید می نمایند.(دیسپلازی)

و موتاسیون بیشتر این سلولها، منجر به تشکیل تومور خواهد گردید.این تومور ممکن است در همان محل اولیه باقی نمانده و یا به بافت های مجاور حمله نماید و تومورهای جدیدی را در آن مناطق به وجود آورد(متاستاز) تومورها از نظر ژنتیکی ناپایدار هستند و این موضوع منجر به مقاومت دارویی آن ها خواهد شد.

امروزه اکثر سرطان ها، درمان قطعی ندارند؛ اما برای جلوگیری از رشد و پیشرفت آن ها از روش های جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، پیوند مغز استخوان و ... استفاده می شود.

شایعترین سرطان ها در زنان ایرانی: سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان پوست، سرطان معده و سرطان تیروئید است.

شایعترین سرطان ها در مردان ایرانی:سرطان معده، سرطان پوست، سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ و سرطان مثانه است.

یافته های یک تحقیق جدید می گوید ورزش می تواند خطر ابتلا به 13 نوع سرطان را کاهش دهد. (این 13 نوع سرطان عبارتند از: سرطان مری، سرطان کبد، سرطان ریه، سرطان کلیه، سرطان معده، سرطان اندومتر رحم، سرطان مغز استخوان، سرطان روده، سرطان سرو گردن، سرطان روده بزرگ، سرطان مثانه، سرطان پستان)

نحوه تغذیه ایرانی ها در سلولهای اخیر تغییر یافته و از غذاهای سنتی به سمت غذاهای آماده سوق پیدا کرده است، در نتیجه ماشاهد کاهش سن ابتلا به سرطان روده بزرگ در ایران هستیم.

درمان بیماری ها در طب سنتی ایران از یک اصول کلی پیروی می نماید که برای درمان سرطان نیز این اصول رعایت می گردد. بدین ترتیب که ابتدا تصحیح تغذیه صورت گرفته، سپس درمانی دارویی انجام می شود و در نهایت اقدامات عملی مانند جراحی و ... صورت خواهد گرفت.

با توجه به اینکه سرعت رشد سلولهای سرطانی گاها بسیار زیاد است تنها تکیه بر طب سنتی و منتظر ماندن تا اینکه یک داروی گیاهی به تنهایی تاثیرات خود را نشان بدهد بسیار اشتباه است و صرفا اتلاف وقت محسوب می شود.

روزانه به طور طبیعی در بدن، سلولهایی تولید می شوند که استعداد تبدیل شدن به سرطان را دارند. اما سیستم ایمنی بدن آنها را شناسایی و با آن ها مقابله و نهایتا منجر به مرگ سلول سرطانی می شود. تضعیف سیستم ایمنی باعث می شود که قدرت و سرعت تکثیر سلول سرطانی بیشتر شود در نتیجه بیماری سرطان بوجود آید.

بخش عمده ای از سیستم ایمنی، به قدرت روحی و قدرت معنوی و طرز تفکر هر فرد بستگی دارد.

بدن انسان، خود پزشک است و یک قوه مدبره و هوشمندی خاصی دارد. تا زمانی که این قوه مدبره بتواند کار خودش را به درستی انجام بدهد، فرد سالم خواهد بود.

اما چاقی، مصرف سیگار و الکل، مصرف غذاهای حاوی مواد نگهدارنده و همچنین ورزش نکردن کاری می کند که قوای مدبره و در نتیجه عملکرد سیستم ایمنی کاهش پیدا کند، در نتیجه آن سلول سرطانی، فرصت رشد پیدا می کند و در نهایت فرصت تهاجم به بافت های دیگر را به دست می آورد.

آن مواردی از سرطان که ناشی از وراثت هستند بسیار بسیار نادرست است. کسانی که در بستگان درجه 1 و درجه 2، برخی از انواع سرطان را دارند، استعدادشان برای بروز سرطان بیشتر می شود. مثلا مادری که دچار سرطان سینه شده است احتمال و استعداد دخترش برای بروز سرطان بیشتر می شود، اما این لزوما به این معنی نیست که دخترش هم به سرطان مبتلا می شود، این یک احتیاط و یک هشداری است که ایشان باید بیشتر از دیگران مراقبت کنند.

پس بطور کلی بهتر است:

1.دربرنامه غذایی از غذاهای کامل استفاده کنیم تمام وعده های غذایی ما باید حاوی غذاهای رنگارنگ گیاهی، پروتئین و چربی سالم باشد.از خوردن غذاهایی با مواد نگهدارنده و همینطور فرآوری شده پرهیز کنیم.

2.سموم زیست محیطی را به حداقل برسانیم.(از جمله انواع آفت کش ها و ...)

3.به روده خود اهمیت دهیم و روزانه حداقل 35 گرم فیبر دریافت کنیم. غذاهای سرشار از فیبر عبارتند از : حبوبات، سبزیجات برگ دار، آجیل ها و دانه ها

4.استرس را کنترل کنیم. یوگار و مدیتیشن از راه های مناسب کاهش استرس است.

5.ورزش منظم داشته باشیم، ورزش هایی از قبیل پیاده روی با سرعت بالا یا استفاده از ورزش های ترکیبی بسیار کمک کننده است (حداقل 5 بار در هفته آنهم به مدت 45 دقیقه)

رژیم غذایی مناسب در سرطان:

1.پرهیزات: از مصرف غذاهای گرم و خشکی زا، غذاهای تند، غذاهای شور، گوشت گاو، بادمجان، گوشت نمک سود، پنیرمانده، سیر، پیازخام، فلفل، غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد، سرخ کردنی ها، شکلات، نسکافه، شورها، ترشی ها، قارچ، سوسیس، کالباس، پرهیز شود.

همینطور غذاهای پرچرب و شیرینی جات نباید مصرف شود یا با مصلحاتشان استفاده شوند.

2.تدابیر غذایی باید معتدل در گرمی و سردی همینطور رطوبت بخش باشد.

معرفی چند غذای مفید:

نخودآب، سوپ سبزیجات، هویج پلو، حریره بادام، شیربرنج، فرنی، خوراک مرغ و هویج و آلو و کدو خورشتی، تاس کباب با به و هویج و آلو، نارگیل، کنجد بوداده، عصاره گوشت(ماء الحم) گوشت کبک و بلدرچین با روغن بادام شیرین

نکته:

1*در زمان تب، شیر میل نشود.

2*چهار مغز گرم است، برای کم کردن گرمی آن، با شیر مصرف شود.

3*شیره انگور گرم است. زیاد نخورید.

چند توصیه غذایی طب ایرانی برای کاهش عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی:

1. در صورت بروز بی اشتهایی، می توانید از تقویت کننده های معده مانند آب انار+نعنا، زرشک، آویشن استفاده کنید.(اگر علائم سردی دارد آویشن و اگر علایم گرمی دارد زرشک استفاده شود)

2. در زمان تهوع و استفراغ، زنجبیل (یک گرم در روز)، آروماتراپی با عصاره نعنا، مربای آمله، آب انار+ نعنا، دم کرده ریحان، بادام شور تفت داده، عسل زیر زبانی، بسیار کمک کننده است.

3. برای خنک کردن بدن، می توان از کاسنی، شاهتره، بید، خرفه، عناب استفاده کرد.

4. در صورت داشتن ضعف و بی حالی، عسل موم دار زیر زبانی، بادام، انجیر، شربت جلاب (گلاب+شکر+زعفران) توصیه می شود.

5. خشکی و زخم دهان را با استفاده از بابونه، ختمی، پنیرک، مورد، بارهنگ، خرفه از بین ببرید.

منبع: نوشته های الیزابت بوهام – ماهک هاشمی- درمان دارویی سرطان در منابع طب سنتی ایران