*دفع مواد نامناسب

در فصل زمستان، به علت سرمای حاکم، مواد زاید در بدن منجمد شده، باقی می مانند. اما در بهار که هوا کم کم گرم می شود، این مواد زاید بتدریج ذوب شده، به حرکت در می آیند و به همین خاطر بیماری های قدیمی، دوباره قد علم می کنند. اگر عضوی از بدن ضعیف باشد، مواد زاید به آن حمله کرده، در آن تجمع پیدا می کنند. گاهی نیز مواد اضافی به سمت پوست هجوم می آورند تا از آنجا، راهی برای خروج بیابند و به همین دلیل، بروز جوش ها و دمل های پوستی در این فصل شدت می یابد. بنابراین بنا به توصیه اطبای طب سنتی، قبل از اینکه این مواد اضافی برای بدن مشکلی ایجاد کنند، بهتر است راه خروج آن ها از بدن باز شود.

برای خروج مواد اضافی و پاکسازی بدن، راه های متعددی وجود دارد؛ یکی از مهمترین این راه ها، دفع آنها از طریق مدفوع است، پس در کسی که لینت طبع نداشته و دفع مدفوع او به خوبی صورت نمی گردد و به بیان ساده تر دچار "یبوست" است، مواد اضافی راه مناسبی برای دفع نداشته و در بدن تجمع می یابند؛ برای برطرف کردن یبوست، مصرف مواد غذایی"ملین" مانند آلو، تمرهندی، هویج، مویز و انجیر مناسب است.

ترکیبات زیر برطرف کننده یبوست برای فصل بهار هستند:

1.سوپ جوبا هویج و سبوس گندم و سبزیجات

2.آش ماش با مغز بادام

3.شربت آلو ، مقداری آلوی درشت و شیرین را کاملا شسته و در ظرفی بریزید و آنقدر آب به آن بیافزایید تا روی آلوها را بگیرد: سپس با حرارت ملایم آن را بپزید و تا پخته و له شدن آلوها، میزان آب را با اضافه کردن مقدار مورد نیاز، ثابت نگه دارید، سپس مواد را صاف کرده و آب بدست آمده را با یک چهارم مقدار آن شکر، به قوام آورید و در هر وعده، 150-100 گرم بنوشید.

دستورات غذایی در فصل بهار

پرهیزات غذایی:

در بهار باید از مصرف زیاد مواد زیر پرهیز کرد:

1*گوشت به مقدار زیاد: مصرف زیاد گوشت مخصوصا گوشت قرمز- باعث افزایش گرمی و تری در بدن می شود و با توجه به اینکه مزاج فصل بهار هم گرم و تر است، افزایش بیش از حد گرمی و تری، بدن را دچار مشکل می کند.

2*غذاهای شور و غلیظ: بهتر است در فصل بهار، از خوردن غذاهای شور و غلیظ مانند کله پاچه، گوشت گاو، خامه و ماست ترش پرهیز شود. مصرف زیاد آجیل شور نیز که در نوروز مرسوم است، مناسب فصل بهار نیست.

3*بهتر است ادویه جات تندمانند دارچین، فلفل، زنجبیل و ... کمتر مصرف شوند.

توصیه های غذایی:

مصرف غذاهای دارای طبیعت گرم در این فصل مناسب نیست، بلکه در فصل بهار باید غذاهایی با طبیعت مایل به سرد مصرف شود تا هیجان اخلاط و مواد را تعدیل کند. از سوی دیگر در بهار درون بدن و دستگاه گوارش گرم شده و به همین خاطر، هضم تقویت می شود و بدن به غذای بیشتری احتیاج دارد؛ به علاوه گرسنگی باعث تحریک بیشتر اخلاط می شود، پس کم کردن مقدار غذا در فصل بهار صحیح نیست، بلکه در این فصل باید غذایی خورده شود که هر چند از لحاظ مقدار، زیاد است اما غذائیت کمی دارد؛ مانند میوه ها و سبزیجات، در واقع باید با مصرف مقدار زیاد غذا با غذائیت کم، دستگاه گوارش را فریب داد و سرگرم کرد تا خیال کند که غذای زیادی مصرف شده، ولی در عمل مواد زیادی وارد عروق نشود و به هیجان اخلاط و مواد نیفزاید، بدین ترتیب باید به طبیعت فرصت داد که اخلاط اضافه را آماده کرده و از بدن دفع کند.

برخی از غذاها و ترکیباتی که مصرف آن ها در فصل بهار توصیه می شود، به شرح زیر است:

1)آش سبزیجات (گشنیز، شوید، اسفناج، هویج و...)

2)بورانی اسفناج

3)کاهو با سکنجبین

4)آش یا سوپ جو با روغن زیتون و آبغوره

5)زرده تخم مرغ عسلی

6)گوشت پرندگان مانند بلدرچین، کبک، جوجه مرغ

7)ماش پلو با خرفه

8) ماء الشعیر طبی (جو را 24 ساعت خیسانده و سپس با 20-14 برابر آن آب، روی حرارت قرار دهید، به محض شکفته شدن جو، از روی حرارت برداشته و بلافاصله آب روی آن را صاف کنید.)

9) شربت تمر هندی

10) شربت سیب و زرشک و لیمو: (400 گرم آب زرشک را با 400 گرم آب سیب شیرین تازه و 200 گرم آب لیمو ترش تازه و کمی شکر بصورت شربت به قوام بیاورید.)

11)خورشت ریواس: (ریواس جوان خرد شده کمی نعنا و آبغوره، پیاز و زرد چوبه )

12) شیربادام: (15 عدد مغز بادام درختی خام پوست کنده را با یک لیوان آب جوش و کمی عسل یا شکر یا نبات، در مخلوط کن ریخته و مخلوط کنید.)

13) حریره بادام

14) خورشت سیب درختی

15) دم کرده عناب با کمی عسل، به جای چای

ورزش در بهار:

در بهار، ورزش به اندازه معتدل توصیه می شود و ورزش شدید، به دلیل ایجاد گرمی بسیار و تحلیل زیاد بدن، مناسب نیست. ورزش کم هم که اصلا سبب تحلیل مواد زاید نشود، پسندیده نیست. پس بهتر است ورزش در فصل بهار، (آرام و طولانی مدت) باشد تا بیشتر از ایجاد گرمی در بدن، سبب تحلیل مواد زاید شود. بهترین زمان برای ورزش کردن در فصل بهار، اوایل روز (صبح) و اواخر روز (نزدیک غروب) است.

حمام در بهار:

در بهار، حمام رفتن در ابتدای روز، مفید است و خصوصا این موضوع، هر چه به اواخر بهار نزدیک می شویم اهمیت بیشتر پیدا می کند. علت این است که در اواخر بهار، گرما برخنکی هوا، چیره شده و احتیاج بدن به عمل تعریق شروع می شود، ولی این نیاز باید کم کم و با ملایمت تامین شود که حمام با تحریک غدد عرق، این کار را انجام می دهد.

کنترل وضعیت روحی در بهار:

در ماه های ابتدایی بهار، به علت اینکه خون در هیجان است و به سمت بالا و مغز حرکت می کند، ممکن است فرد دچار غلیان احساسات یا خشم و عصبانیت شود، بنابراین در فصل بهار باید از خشم شدید و شادی ناگهانی و بسیار پرهیز کرد، زیرا اینها همه محرک اخلاط هستند و چون خاصیت خود فصل نیز هیجان و حرکت اخلاط است، چنین عواملی با تشدید این موضوع ممکن است باعث آسیب رساندن به فرد شوند به همین خاطر باید مغز و اعصاب را تقویت کرد که یکی از بهترین راه های تقویت آن ها، استشمام بوهای خوش مانند گلاب و ریحان است. همچنین بهتر است در این فصل از انجام کارهایی که باعث ایجاد هیجان کاذب می شوند، مانند استفاده از ماشین های بازی در شهربازی ها پرهیز شود.

منبع: کتاب قانون ، ابوعلی سینا - خفی علایی، سید اسماعیلی جرجانی